Makary Stasiak - strona prywatna polski english
Blog
Galeria
Podziękowania
Kontakt
Praca naukowa - Kształcenie podmiotu

Książka, którą czytelnik bierze do rąk jest pozycją trudną. Uwaga ta została uczyniona nie dlatego, aby czytelnika odstraszyć mozołem lektury, lecz aby przygotować go i pomóc mu przebrnąć przez karty tej książki. Trudność lektury bierze się z zawartych w niej treści. Kształcenie podmiotu to książka napisana językiem potocznym. Dlatego, chcąc tę pracę naprawdę zrozumieć nie wystarczy przeczytać i zapoznać się z jej zawartością. Trzeba jeszcze opisaną strukturę opanować i przećwiczyć. Nie jest to zadanie łatwe. Zazwyczaj lektura książki powoduje tylko wzbogacenie już posiadanej wiedzy. W tej książce jednak opisana została nowa struktura myślenia i uprawiania nauki. W celu wyjaśnienia istniejących różnic posłużę się pewną analogią.

Komputer wyposażony jest w kilka podstawowych programów, dzięki którym możemy z niego korzystać. Zwykle praca z komputerem polega na opanowaniu potrzebnego nam programu, na przykład programu pomocnego w pisaniu, czyli Worda. Wzbogacanie naszej wiedzy zwykle rozumiemy jako opanowanie kolejnych, wcześniej nie znanych instrukcji w ramach już znanego nam programu Word. Czasami jednak ma miejsce trudniejsza sytuacja. Zdarza się tak, gdy chcemy opanować nowy program, na przykład Excell. Wówczas zdobywanie wiedzy polega nie tylko na opanowaniu nowych instrukcji w ramach znanego programu Word, lecz na opanowaniu w całości nowego programu. Nauczenie się nowego programu jest trudniejsze niż dokładniejsze zapoznanie się ze stosowanym już przez nas programem. Jednak trud się opłaci. Nowy program ułatwia nam korzystanie z nowych czynności. W przypadku Excela łatwiej jest prowadzić obliczenia, tworzyć tabele itp.

Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku tej pracy. Kształcenie podmiotu zawiera opis pewnego nowego programu. Zawarty jest w niej opis odmiennego sposobu używania rozumu. Dotychczas możliwości naszego umysłu były wykorzystywane w ramach programu zwanego powszechnie scjentyzmem. Program ten jest świetny, jednak dzisiaj człowiek chce osiągać znacznie więcej i powstała w starożytności koncepcja scjentystyczna okazuje się niewystarczająca. Ponadto wzrosły ludzkie wymagania. Ludzie wzbogacili swoje możliwości myślowe, opanowali nowy poziom dyspozycji, nowy sposób wykorzystywania swojego rozumu. Za sprawą twórców fenomenologii i hermeneutyki człowiek wzbogacił swoją umiejętność myślenia o kategorię rozumienia. Zaczął zdawać sobie sprawę z tego, że to on nadaje sens rzeczywistości, to on w jakiś sposób rozumie rzeczywistość. W ślad za przyjętym nowym rozumieniem danego fragmentu rzeczywistości pojawia się szansa na jego pełniejsze wykorzystywanie i praktyczną realizację. Wypracowanie nowego rozumienia tego samego fragmentu rzeczywistości poszerza możliwości jego użytkowania właśnie o czynności wynikające z wprowadzonego rozumienia. Oznacza to, że człowiek uzyskał świadomość swojego teoretycznego i praktycznego odnoszenia się do rzeczywistości.

To, co ostatnio dokonało się w zakresie ludzkich możliwości myślenia można opisać przy pomocy analogii komputerowej. Świadomość teoretycznego i praktycznego odnoszenia się człowieka do rzeczywistości nie jest przejściem z jednego programu do drugiego, lecz opanowaniem umiejętności świadomego i samodzielnego pisania programów. Wcześniej takie programy wypracowywane były przez wieki i powstawały niejako bezwolnie. Program odnoszenia się człowieka do rzeczywistości, taki jak "odrodzenie" czy "pozytywizm" wypracowywany był latami i prekursorzy tych nurtów nie do końca zdawali sobie sprawę z faktu formułowania nowego stylu, nowego podejścia do rzeczywistości. Dodatkową niedogodnością poprzedniej praktyki było powszechne odrzucanie starego programu i równie powszechne przyjmowanie nowego. Oznacza to, że w danym momencie historii ludzie stosowali tylko jeden program - ten ostatnio przyjęty. Dzisiaj za sprawą świadomości swojej aktywności, człowiek może pisać nowe programy i wszystkie stosować zależnie od potrzeb. Oznacza to, że człowiek w tym samym czasie może stosować kilka programów i zmieniać je dostosowując się do rodzaju rozwiązywanego problemu. Chodzi o to, aby do rozwiązywania problemów stosować programy najlepiej się do nich nadające.

Książka ta jest także w tym sensie trudna, że wykorzystana w niej została nowa płaszczyzna myślenia. To nowe myślenie zastosowano do opisu klasycznej metody naukowej scjentyzmu. Nie można bowiem opisać nowego sposobu myślenia nie stosując go.

Główną inspiracją koncepcji kształcenia podmiotowego są dokonania i prace autora niniejszej publikacji oraz teorie i przemyślenia zaczerpnięte z dynamicznie rozwijającego się światowego nurtu badań nad twórczością i twórczym rozwiązywaniem problemów.

Spis treści
Zapoznaj się z koncepcją treści nauczania podmiotowego